موجوديت آب:
بعد از انسان آب شايد يكي از اجزاء بي نظيرجهان هستي باشد. آب ازدوعنصراكسيژن و هيدروژن تشكيل شده است كه اين دو عنصر در شرايط معمولي بصورت گاز مي باشند. عنصر هيدروژن قابل اشتغال مي باشد د رحالي كه اكسيژن براي سوختن ضروري مي باشد با اين وجود آب آتش را خاموش مي كند انسان وسايرحيوانات وهچنين گياهان بدون آب نمي توانند به حيات خود ادامه دهند صنايع بدون آب نمي توانند به موجوديت خود ادامه دهند درعين حال آب باعث مشكلات زيادي در صنايع مي شود.
در بررسي دقيق خصوصيات آب همواره سئولاتي مطرح مي شود از جمله اينكه آب چيست؟ از كجا مي آيد؟ چگونه و در چه شرايطي بايد آب را مصرف كرد؟ چگونه بايد با مشكلات ناشي از آب در صنعت مواجه شد؟ سرنوشت آب مصرف شده به كجا مي انجامد وبا جريان فاضلاب چه بايد كرد؟
آب ماده اي حياتي است كه حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد وزن انسان رشد يافته را تشكيل مي دهد و بعد از اكسيژن مهمترين ماده براي زيستن مي باشد. دو سوم سطح زمين را آب گرفته است و بطور كلي مي توان گفت كه منابع موجود آب دو نوع است :
۱- آبهاي زيرزميني
۲- آبهاي سطحي
بر حسب نوع منبع نوع آب و مواد موجود در آن متفاوت مي باشد.

۱-۲-۱- آبهاي سطحي:
۱- آبهاي جوی
آب باران در پاره اي نقاط براي مصارف عمومي مورد استفاده قرار مي گيرد مناطقي كه پوشيده از زمينهاي آذرين ويادرياچه هايي كه دراين نوع زمينها مي باشند وسفره هاي آب دارزيرزميني وجود نداشته باشد از آبهاي جوي استفاده مي شود.

۲- آب رودخانه ها
رودخانه ها و نهرها بوسيله چشمه ها و آبهاي جاري تغذيه مي شوندآبدهي آنها معمولا زياد ودر فصول مختلف داراي درجه حرارت متفاوت مي باشند.

۳- آب درياچه ها و مخازن
آب درياچه ها مي تواند براي مصارف شرب مورد استفاده قرا رگيرد درياچه هاي مصنوعي يا مخازن آب براي مصارف شهرهاي بزرگ ويا تنظيم آب مصرفي نيز بكار مي روند.

۴- آب درياها
عظمت درياها بشر را از گذشته دور به فكر استفاده از اين منابع به منظور مصارف صنعتي وشرب كشانده است ولي مي دانيم كه اين عمل به سادگي انجام پذير نيست. آب درياها ۹۸ % كل آب آزاد موجود در سطح زمين است.

۱-۲-۲- آبهاي زيرزمين:
چشمه هاي رگه هاي آبهاي زيرزميني مي توانند آب خالص طبيعي را با تركيبي مناسب براي شرب در اختيار انسان قرار دهند تركيب اين آبها به صورت مختلف چون چشمه جريان آبهاي زيرزميني سفره آبهاي آبرفتي و منابع عميق مي باشند. آلودگيها بسيار متنوعند واز منابع مختلف و به راههاي گوناگون وارد آب مي شوند.
علت آلودگي هر چه باشد آب را هنگامي آلوده مي ناميم كه ميزان مواد خارجي موجود در آن به اندازه اي باشد كه استفاده از آن سبب بروز اثرات زيان آور به راههاي مختلف گردد.

مصرف آب در صنايع غذايی:
استفاده از آب در تمام صنايع وبه ويژه صنعت غذايي امري رايج بوده وبدون حضور اين ماده حياتي انجام فعاليتهاي صنعتي غير ممكن خواهد بود.مثالهاي ارائه شده در زير نمونه هايي ازاهميت آب درعمليات كارخانه هاي صنعتي است.
۱- توليد كاغذ منسوجات و همچنين مواد غذايي
۲- انتقال مواد اوليه (چغندر شستشوي خاكستر و رسوبات زائد كوره هاي بلند ذوب آهن)
۳- آبكشي وشستشو در صنايع (لبنيات نوشابه سازي داروسازي و آبكاري)
۴- سرد كردن محصولات (صنايع آبكاري)
۵- تهويه مطبوع ودهها مصرف ديگر
مقدارمصرف آب با توجه به فرآيند توليد وسطح فن آوريهاي مورداستفاده درهرواحد صنعتي متفاوت مي باشد.
موارد اصلي استفاده هاي آب در صنعت را مي توان به صورت ذيل خلاصه كرد
– توليد انرژي از طريق تهيه بخار
– انتقال حرارت
– انتقال وجا به جا كردن مواد خام يا محصولات زائد
– فعاليتهاي مكانيكي
– توليد محصول

آلودگي های ناشي از مصرف آب در فرايندهاي صنعتی:
از آنجا كه آب حلال خوبي در طي تماس با مواد آنها را در خود حل كرده و همچنين قادر است مواد معلق ريز ونامحلول را نيز با خود نمايد به همين دليل درآب مصرف شده هرفرآيند صنعتي تغييراتي حاصل مي شود كه ممكن است فيزيكي شيميايي ويا بيولوژيكي باشد . نمونه هاي زير مواردي از اين تغييرات مي باشند :
الف- افزايش دما
ب- انحلال گازها گردوغبار يا محصولات شيميايي ويا بلعكس حذف گازها
ج- سوسپانسيون شدن انواع ذرات
د- انحلال تركيبات آلي و معدني مختلف
ه- ورود روغن گريس ومواذ نرم كننذه مورد استفاده در صنعت

ويژگي های فاضلاب صنايع غذايی:
نتيجه مصرف آب در صنايع غذايي ايجاد فاضلاب است كه بر حسب نوع توليد و فرآيند هم از لحاظ حجم وهم از لحاظ كيفيت از تنوع گسترده اي برخوردار است . به عنوان نمونه مقدار اكسيژن مورد نياز بيولوژيكي فاضلاب اين صنايع در برخي موارد پايين تراز ۱۰۰ وگاهي بيشتر از۱۰۰۰۰۰ ميلي گرم در ليتر است. ميزان مواد معلق نيز در فاضلابهاي صنايع غذايي بسيار متغير بوده وممكن است تاحدود ۱۲۰۰۰۰ ميلي گرم در ليتر متفاوت باشد . در بين صنايع مختلف غذايي صنايع كنسرو سازي بيشترين فاضلاب را توليد مي كند وصنعت نيشكر بالاترين بار مواد معلق را ايجاد مي كند.
حضور آلاينده هاي سمي در جريان فاضلاب از جمله مواردي است كه مي تواند در فاضلاب صنايع غذايي مهم تلقي شود. اين آلاينده ها ممكن است شامل آفت كشهاي حذف شده از مواد خام در طي عمليات شستشو حلالهاي استفاده شده براي استخراج هيدروكربورهاي پلي آروماتيك ورودي از آب شستشوي رودخانه مواد شميايي گندزدا وقارچ كشهاي استفاده شده براي توليدات يا مصرف شده در شستشو كانال ها وديگر تجهيزات وتركيبات فنلي كه به طور طبيعي در مواد اوليه حضور دارند.
فاضلاب صنايع غذايي از نظر حجم وآلودگي جمعيت معادل قابل توجهي را به ازا واحد توليد شامل مي شود.
به طور كلي كاخانجات صنايع غذايي به دو دسته كاخانجات فصلي وغير فصلي طبقه بندي مي شوند در كاخانجات فصلي توليد در ماههاي خاصي از سال وجود دارد اما در كاخانجات غير فصلي فرآيند توليد در تمامي فصول سال فعال بوده ولذا فاضلاب به طور مداوم توليد مي شود. فصلي يا غير فصلي بودن اين واحدها از عوامل بسيار مهم در انتخاب روش تصفيه مناسب مي باشد.

فهرست مطالب :
بخش اول : آب و خواص آن
۱-۱- موجوديت آب
۱-۲- منابع آب
۱-۲-۱- آبهاي سطحي
۱-۲-۲- آبهاي زير زميني
۱-۳- خواص آبهاي آشاميدني
۱-۳-۱- خواص فيزيكي آب
۱-۳-۲- خواص شيميايي آب
۱-۴- سختي آب

بخش دوم: آب در صنايع غذايي
۲-۱- مصرف آب در صنايع غذايي
۲-۱-۱- آلودگيهاي ناشي از مصرف آب در فرآيندهاي صنعتي
۲-۳- جنبه هاي تاريخي مصرف صنعتي آب
۲-۳-۱- ميزان مصرف صنعتي آب در ايران
۲-۴- مزاياي حاصل از كاهش مصرف آب
۲-۴-۱- استفاده مجدد آب
۲-۴-۲- بازچرخش يا ريسايكلينگ
۲-۵- انواع مصارف آب در صنايع غذايي
۲-۵-۱- آب خنك سازي

بخش سوم: انواع فاضلاب صنايع غذايي
۳-۱- ويژگيهاي فاضلاب صنايع غذايي
۳-۱-۱- صنايع توليد قند وشكر
۳-۱-۲- صنايع توليد كمپوت وكنسرو
۳-۱-۳- صنايع نوشابه سازي
۳-۱-۴ صنايع لبنياتي
۳-۱-۵- صنعت توليد روغن نباتي
۳-۱-۶- كشتازگاهها ومجتمعهاي توليد گوشت
۳-۲- لزوم تصفيه فاضلاب صنايع غذايي
۳-۲-۱- اثرات دفع فاضلاب صنايع غذايي به آبهاي پذيرنده
۳-۳- استراتژي تصفيه ودفع فضولات صنعتي
۳-۳-۱- تخليه فاضلاب صنعتي به فاضلابروي شهري
۳-۳-۲- تصفيه اختصاصي فاضلاب صنعتي
۳-۳-۳- تصفيه مشترك با صنايع ديگر
۳-۳-۴- تغييرواصلاح فرآيندهاجهت كاستن از حجم فاضلاب غلظت آلاينده
۳-۴- فاضلاب بهداشتي صنايع

بخش چهارم: روشهاي تصفيه فاضلاب صنايع غذايي
۴-۱- تصفيه فيزيكي
۴-۱-۱- آشغالگيري
۴-۱-۲- دانه گيري
۴-۱-۴- شناورسازي
۴-۱-۵- حوضهاي متعادل كننده يا يكنواخت ساز
۴-۲- تصفيه شيميايي
۴-۲-۱- تنظیم PH
۴-۲-۲- اكسيداسيون مواد آلي مقاوم
۴-۲-۳- گند زدايي
۴-۲-۴- انعقاد و لخته سازي
۴-۲- جذب سطحي مواد آلي محلول و مقاوم
۴-۳- تصفيه بيولوژيكي
۴-۳-۱- اصلاحات رايج در تصفيه فاضلاب
۴-۳-۲- اصلاحات رايج در راهبري تصفيه خانه
۴-۳-۳- تصفيه هوازي فاضلاب
۴-۳-۴- روشهاي بي هوازي تصفيه فاضلاب صنايع غذايي
۴-۳-۵- انواع سيستم هاي بي هوازي تصفيه فاضلاب

بخش پنجم: راهبري تصفيه خانه هاي فاضلاب صنايع غذايي
۵-۱- علل عدم موفقيت تصفيه خانه هاي فاضلاب صنايع غذايي
۵-۲- فاكتورهاي موثر در راهبري تصفيه خانه هاي فاضلاب صنايع غذايي
۵-۲-۱- شدت آلودگي فاضلاب خام
۵-۲-۲- مواد مغذي يا نوترينت ها
۵-۲-۲-۱- بالكينگ
۵-۲-۳- اكسيژن محلول
۵-۲-۴- زمان ماند
۵-۲-۵- PH
۵-۲-۶- سميت
۵-۲-۷- دما
۵-۲-۸- اختلاط
۵-۲-۹- ميزان جريان ورودي
۵-۳- پايستن فرآيند
۵-۳-۱- شاخصهاي بصري
۵-۴- شاخصهاي آزمايشي
۵-۵- مشكلات سيستم هاي لجن فعال و رفع آنها
۵-۵-۱- روشهاي كلي تشخيص مشكلات
۵-۵-۲- حذف کم BOD
افزايش زمان ماند هيدروليكي
افزایش MLVSS
منابع